İLAÇLARIN GÜVENLİLİĞİ HAKKINDA YÖNETMELİK

Published Date: 15 Nisan 2014

BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, ilaçların güvenli bir şekilde kullanımlarının
sağlanması amacıyla adversreaksiyonların ve yarar/risk dengelerinin sistematik bir şekilde izlenmesi, bu hususta bilgi
toplanması, kayıt altına alınması, değerlendirilmesi, arşivlenmesi, taraflar arasında irtibat kurulması ve ilaçların yol
açabileceği zararın en az düzeye indirilebilmesi için gerekli tedbirlerin alınması ile ilgili usul ve esasları belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, Türkiye’de ruhsatlı ve ruhsat müracaatı olan ilaçların güvenliliğinin
sağlanmasıamacıyla gerçekleştirilen izleme, araştırma, kayıt, arşivleme ve değerlendirme faaliyetlerini ve bu
faaliyetleri gösteren gerçek ve tüzel kişileri kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik;
a) 14/5/1928 tarihli ve 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanununa, 7/5/1987 tarihli ve 3359
sayılıSağlık Hizmetleri Temel Kanununun 3 üncü maddesinin (k) bendine ve 11/10/2011 tarihli ve 663 sayılı Sağlık
Bakanlığıve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye dayanılarak,
b) Avrupa Birliğinin ilaçlarla ilgili mevzuatının 2010/84/EC sayılı direktifine paralel olarak,
hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Advers reaksiyon/şüpheli advers reaksiyon: Bir ilaca karşı gelişen zararlı ve amaçlanmayan cevabı,
b) Bakanlık: Sağlık Bakanlığını,
c) Beklenmeyen advers reaksiyon: İlaca ait kısa ürün bilgileri ile nitelik, şiddet veya sonlanım açısından
uyumlu olmayan advers reaksiyonu,
ç) Bireysel olgu güvenlilik raporu: Advers ilaç reaksiyon raporunu,
d) Ciddi advers reaksiyon: Ölüme, hayati tehlikeye, hastaneye yatmaya veya hastanede kalma süresinin
uzamasına, kalıcı veya belirgin sakatlığa veya iş göremezliğe, doğumsal anomaliye veya doğumsal bir kusura neden
olanadvers reaksiyonu,
e) Farmakovijilans: Advers reaksiyonların ve ilaçla ilgili diğer sorunların tespit edilmesi, değerlendirilmesi,
anlaşılması ve önlenmesine yönelik yürütülen faaliyetler ve bilimsel çalışmaları,
f) Farmakovijilans il sorumlusu: Görev yaptığı ildeki farmakovijilans irtibat noktalarının koordinasyonundan,
eğitiminden, yürüttükleri çalışmaların kontrolünden sorumlu olan ve çalışmalarını Türkiye Halk Sağlığı Kurumu il
halk sağlığı müdür yardımcısı, Kamu Hastaneleri Kurumu Genel Sekreterliği Tıbbi Hizmetler Başkanı ile koordineli
olarak yürüten Bakanlık il sağlık müdür yardımcısını,
g) Farmakovijilans irtibat noktası: Görev yaptığı sağlık kuruluşunda advers reaksiyonların bildirilmesini teşvik
etmekten, eğitim ve bilgilendirme çalışmaları yapmaktan, kendisine ulaşan advers reaksiyon
bildirimlerini TÜFAM’ailetmekten sorumlu hekim, eczacı, bunların bulunmadığı yerlerde diş hekimini,
ğ) Farmakovijilans sistemi: Ruhsat sahipleri ve başvuru sahipleri, Kurum ve diğer kuruluşlar tarafından bu
Yönetmelikte belirtilen görev ve sorumlulukların yerine getirilmesi için kullanılan ve ilaçların güvenliliğini izleyerek
yarar/risk dengesinde olabilecek tüm değişiklikleri tespit etmek üzere tasarlanmış olan sistemi,
h) Farmakovijilans sistemi ana dosyası: Bir veya birden fazla ilaca ilişkin olarak ruhsat sahibi tarafından
kullanılan farmakovijilans sisteminin detaylı tanımını içeren dosyayı,
ı) Farmakovijilans yetkilisi: Ruhsat sahibinin veya sözleşmeli farmakovijilans hizmet kuruluşunun bu
Yönetmeliğin gereklerini yerine getirmek üzere ulusal düzeyde istihdam ettiği hekim veya eczacıyı,
i) İlaç: İnsanlarda bir hastalığı teşhis etme, tedavi etme ya da önleme özelliğine sahip olduğu belirtilerek
sunulan ya da farmakolojik, immünolojik ya da metabolik bir etki yoluyla bir fizyolojik fonksiyonu eski haline
döndürmek, düzeltmek, değiştirmek amacıyla insanlarda kullanılan madde veya maddeler kombinasyonunu,
j) İlaç suistimali: Zararlı fiziksel veya psikolojik etkilerin eşlik ettiği, sürekli veya aralıklı olarak
kasıtlı aşırı ilaçkullanımını,
k) Kurum: Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumunu,
l) MedDRA: Uluslararası Uyum Konferansı tarafından oluşturulan düzenleyici faaliyetler için tıp sözlüğünü,
m) Periyodik yarar/risk değerlendirme raporu: Ruhsat sahibinin, ruhsat sonrası dönemde tanımlanan
zamanlarda belli bir formatta hazırladığı ve ilacın yarar/risk dengesine ilişkin değerlendirmeyi içeren raporu,
n) Risk: Hasta sağlığı veya halk sağlığı yönünden ilacın kalitesi, güvenliliği ya da etkililiği ile ilgili ve
ayrıca çevre açısından arzu edilmeyen her türlü riski,
o) Risk yönetim planı: Risk yönetim sisteminin ayrıntılı açıklamasını,
ö) Risk yönetim sistemi: Bir ilaçla ilgili riskleri tespit etmek, tanımlamak, önlemek ya da en aza indirmek için
tasarlanmış ve bu müdahalelerin etkinliğine dair bir değerlendirmeyi de içine alan bir dizi farmakovijilans faaliyeti ve
müdahalesini,
p) Ruhsatlandırma sonrası güvenlilik çalışması: Ruhsatlı bir ilacın güvenliliğini tehdit edebilecek risklerini
tespit ederek, tanımlayarak ve risklerin boyutunu belirleyerek ilacın güvenlilik profilini teyit etmek ya da risk yönetim
tedbirlerinin etkinliğini ölçmek amacıyla yürütülen çalışmaları,
r) Sağlık mesleği mensubu: Şüpheli advers reaksiyonların bildirilmesi bağlamında; hekim, eczacı, diş hekimi,
hemşire ve ebeleri,
s) Sinyal: Gözlemler ve deneyler de dahil olmak üzere bir veya birden fazla kaynaktan alınan, bir müdahale ile
bir veya birden fazla olay arasında olumlu ya da olumsuz olası yeni bir nedensellik ilişkisi bulunduğunu ya da bilinen
bir nedensellik ilişkisinin yeni bir boyut kazandığını düşündüren ve doğrulayıcı işlem gerektiren bilgileri,
ş) Sözleşmeli farmakovijilans hizmet kuruluşu: Ruhsat sahibinin farmakovijilansla ilgili görevlerinin
tümünüveya bir kısmını yazılı olarak belirlemek kaydı ile devrettiği, en az bir kişiyi farmakovijilans yetkilisi ve bir
kişiyi de onun vekili olarak tam zamanlı istihdam eden, ilgili kılavuzda belirtilen şartları haiz ve Kurumca
denetlenerek onaylanmış kuruluşu,
t) Spontan bildirim: Bir sağlık mesleği mensubu ya da tüketici tarafından Kuruma ya da ruhsat
sahibineözellikle talep edilmeden iletilen, bir veya birden fazla ilaç verilen bir hastada oluşan bir veya birden
fazla adversreaksiyonun tarif edildiği ve bir çalışmadan ya da organize veri toplama programından kaynaklanmayan
bilgileri,
u) TÜFAM: Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu bünyesinde kurulmuş olan
Türkiye FarmakovijilansMerkezini,
ü) TÜFAM bildirim formu: Tek bir hastada belli bir zaman noktasında belli bir ilaca karşı gelişen bir veya
birden fazla şüpheli advers reaksiyonu bildirirken kullanılan formu,
v) Tüketici: Şüpheli advers reaksiyonların bildirilmesi bağlamında; hasta ya da bir hastanın avukatı,
arkadaşı ya da akrabası/ebeveyni/çocuğu gibi sağlık mesleği mensubu olmayan kişileri,
y) Yarar/risk dengesi: Bir ilacın tedavi edici etkilerinin, ilacın hastaların sağlığı ya da halk sağlığı açısından
oluşturduğu tüm kalite, güvenlilik ve etkililik riskleri ile birlikte değerlendirilmesini,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Tarafların Sorumlulukları
Ruhsat sahibinin sorumlulukları
MADDE 5 – (1) İlaçlarının güvenliliğini garanti eder. Bu kapsamda, ilaçlarının güvenliliğini sürekli olarak
izlemekten, ilacın ruhsatlı olduğu diğer ülkelerin yetkili otoriteleri tarafından getirilen yasaklama ve kısıtlamalar
da dahilolmak üzere ilacın yarar/risk değerlendirmesini etkileyebilecek herhangi bir değişiklik konusunda Kurumu
bilgilendirmekten ve ilaç bilgilerinin mevcut bilimsel veriler ışığında güncel tutulmasından sorumludur. Bu
sorumluluk, ilacın kullanımının ruhsata dâhil olup olmadığından bağımsız olarak
tüm popülasyon ve endikasyonlar için elde edilen pozitif ve negatif bulguları da kapsar.
(2) Farmakovijilans faaliyetlerini yerine getirmek üzere bir farmakovijilans sistemi kurar; bu sistem vasıtasıyla
elde edeceği bilgileri değerlendirmek suretiyle riski en aza indirmek ve önlemek için gereken tedbirleri alır.
(3) İlaçlarıyla ilgili olarak meydana gelen advers reaksiyonların sınıflandırılmasında MedDRA terminolojisi
kullanır.
(4) Farmakovijilans sisteminde düzenli olarak yoklama yapar. Yoklama sonucunda elde edilen temel
bulgularıfarmakovijilans sistem ana dosyasına not olarak ekler. Bu yoklamadan elde edilen bulgular ışığında uygun bir
düzeltici eylem planının hazırlanmasını ve uygulanmasını sağlar. Düzeltici eylem planı tam olarak uygulandıktan
sonra bu notu kaldırabilir.
(5) Farmakovijilans sisteminin bir parçası olarak aşağıdaki hususları yerine getirir:
a) En az bir kişiyi farmakovijilans yetkilisi olarak sürekli ve kesintisiz istihdam
eder, farmakovijilansyetkilisinin görevinin başında bulunamadığı zamanlarda aynı nitelikleri taşıyan
vekilinin farmakovijilans yetkilisinin görevlerini yerine getirmesini sağlar. Farmakovijilans yetkilisi ve vekili bu
görevlerini sürdürürken pazarlama ve satışbölümlerinde görev ve sorumluluk alamaz.
b) Ana ortaklık çatısı altında faaliyet gösteren farklı ruhsat sahiplerinin ortak bir farmakovijilans sistemi
yürütmeleri halinde ortak bir farmakovijilans yetkilisi ve vekili atanabilir. Ancak, bu kişi ya da
kişiler farmakovijilansyetkilisi olmanın dışında başka bir görev yürütemezler.
c) Farmakovijilans yetkilisi ve vekili olarak görevlendirdiği kişilerin isimlerini, mesleki özgeçmişlerini ve 24
saat geçerli iletişim bilgilerini atama tarihinden itibaren en geç yedi gün içinde Kuruma bildirir.
ç) Farmakovijilans yetkilisinin veya vekilinin değişmesi durumunda, bunların yerine en geç üç ay içerisinde
atama yaptıktan sonra bu fıkranın (c) bendinde belirtildiği şekilde Kuruma bildirir.
d) Farmakovijilans yetkilisi ve vekili olarak görevlendirdiği kişilerin farmakovijilans konusunda Kurum
tarafından düzenlenecek temel eğitim programına katılımını temin eder. Edinilen bilgilerin güncel
kalmasını sağlamaküzere farmakovijilans konusundaki diğer eğitimlere katılımını destekler.
e) Farmakovijilans sistemi ana dosyasını hazırlar, saklar ve talep edilmesi halinde Kuruma sunar.
f) Risk yönetim sistemini, ilaca ait tanımlanmış ve potansiyel risklerle, ayrıca ruhsatlandırma
sonrası güvenlilik verilerinin gerektirdikleriyle orantılı olarak hazırlar ve gerektiğinde günceller; yeni riskler olup
olmadığını, risklerin değişip değişmediğini veya ilacın yarar/risk dengesinde herhangi bir değişiklik olup
olmadığını tespit etmek üzerefarmakovijilans verilerini izler ve değişiklik meydana geldiğinde Kurumu bilgilendirir.
g) Risk yönetim planı kapsamında alınan tedbirlerin sonuçlarını izler.
ğ) Personelin farmakovijilans konusunda eğitimini sağlar ve eğitim kayıtlarını tutar.
(6) Farmakovijilans ile ilgili görevlerinin tamamını sözleşmeli farmakovijilans hizmet kuruluşu aracılığı ile
yürütüyorsa bünyesinde farmakovijilans yetkilisi istihdam etmeyebilir. Ancak farmakovijilans ile ilgili görevlerinin bir
kısmını sözleşmeli farmakovijilans hizmet kuruluşu aracılığı ile yürütüyorsa, bünyesinde sürekli ve kesintisiz olarak
birfarmakovijilans yetkilisi istihdam eder. Farmakovijilans sistemi ana
dosyası da dahil olmak üzere farmakovijilanssisteminin noksansız ve doğru olarak işlemesine ilişkin tüm sorumluluk
her zaman ruhsat sahibine aittir.
(7) Sağlık mesleği mensuplarının, şüpheli advers reaksiyonları TÜFAM’a bildirmeleri yönünde standart bir
metni ilaçların kısa ürün bilgilerine ekler.
(8) Tüketicilerin şüpheli advers reaksiyonları sağlık mesleği mensuplarına veya
doğrudan TÜFAM’abildirmelerini isteyen standart bir metni ilacın kullanma talimatına ekler.
(9) Ek izlemeye tabi ilaç listesinde bulunan ilaçlar için kısa ürün bilgisine ters eşkenar siyah üçgen bir sembol
ekler ve bu sembolü takiben “Bu ilaç ek izlemeye tabidir. Bu üçgen yeni güvenlilik bilgisinin hızlı olarak
belirlenmesini sağlayacaktır. Sağlık mesleği mensuplarının şüpheli advers reaksiyonları TÜFAM’a bildirmeleri
beklenmektedir. Bakınız Bölüm 4.8 Advers reaksiyonlar nasıl raporlanır?” ibaresini yazar. Benzer bir cümle
aynı zamanda kullanma talimatına ve tanıtım malzemelerine de eklenir. İlacın ek izlemeye tabi olduğuna dair bilgi
elektronik reçete modülündede yer alır.
(10) Güvenliliğe ilişkin endişeler esas alınarak ilacın piyasaya sürülmesine ara verilmesi veya ruhsat
başvurusunun geri çekilmesi ya da bu yönde bir niyet olması halinde derhal Kuruma bildirir.
(11) Kurumun bu Yönetmelik kapsamındaki taleplerine gecikmeksizin ve tam olarak cevap verir.
(12) Kuruma sundukları farmakovijilans ile ilgili bilgi veya belgelerin doğruluğunu ve güncelliğini taahhüt
eder ve sonuçlarından doğacak yasal sorumluluğu üstlenir. Sunulan bilgi ve belgelerde gerçeğe aykırılık tespit
edildiğinde26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu hükümleri uyarınca işlem yapılır.
Sağlık mesleği mensuplarının sorumlulukları
MADDE 6 – (1) Hastalarda ilaç kullanımına bağlı olarak
ortaya çıkan advers reaksiyonların TÜFAM’a spontanbildirimi, advers reaksiyonları gözlemleyen sağlık mesleği
mensubunun mesleki sorumluluğunda olup bu bildirimler, 21 inci maddede öngörülen şekilde gerçekleştirilir.
Sağlık kurum ve kuruluşlarının sorumlulukları
MADDE 7 – (1) İl sağlık müdürü farmakovijilans il sorumlusu olarak, il sağlık müdür
yardımcısını görevlendirir ve bu kişinin isim ve iletişim bilgilerini Kuruma bildirir.
Hastaneler, advers ilaç reaksiyonlarının en doğru şekilde ve en kısa zamanda TÜFAM’a bildirilmesini sağlamak
amacıyla, kuruluş içi farmakovijilans sistemini kurar ve bu Yönetmeliğe göre faaliyet gösterirler.
(2) TÜFAM’a bilgi akışını sağlamak üzere; hastane yönetimi tarafından farmakovijilans irtibat
noktasıgörevlendirilir ve bu kişinin ismi, mesleki özgeçmişi ile iletişim bilgileri Kuruma ve farmakovijilans il
sorumlusuna bildirilir.
Kurum tarafından yapılacak işler
MADDE 8 – (1) İlaçlarla ilgili risklere dair bilgi toplamak üzere bir farmakovijilans sistemi kullanır.
Gerektiğinde ilaç kullanımından kaynaklanabilecek riskleri azaltabilmek amacıyla sözleşmeli farmakovijilans hizmet
kuruluşları ile müşterek çalışmalar yürütür.
(2) Tüketicileri ve sağlık mesleği
mensuplarını karşılaştıkları şüpheli advers reaksiyonları TÜFAM’abildirmeleri yönünde teşvik edici faaliyetlerde
bulunur, bu görevlerin yerine getirilmesi hususunda hastaları ve sağlık mesleği mensuplarını temsil eden
organizasyonlara görev verebilir.
(3) Türkiye’de ortaya çıkan ve sağlık mesleği mensupları ve tüketiciler tarafından
bildirilen şüpheli adversreaksiyonları kayıt altına alır ve Dünya Sağlık Örgütü İlaç İzleme İşbirliği Merkezine
gönderir.
(4) Şüpheli ciddi advers reaksiyonlara ilişkin raporu, bildirimini izleyen on beş gün içinde ruhsat sahibine
iletir.
(5) İlacın güvenli kullanımını sağlamaya yönelik olarak sağlık mesleği mensuplarından belli
bazı yükümlülükler talep edebilir.
(6) Ruhsat sahibini ve ilgili uluslararası kuruluşları, bu konuda yapılan çalışmalar sonucunda
aldığı tedbirlerden haberdar eder.
(7) Farmakovijilans konusunda temel eğitim programları düzenler.
(8) Ek izlemeye tabi ilaçların listesini uluslararası uygulamaları da göz önüne alarak hazırlar ve gerektiğinde
günceller. Türkiye’de ruhsat almasından beş yıl sonra bu ilacı listeden çıkarır veya bu süreyi uzatabilir. Kurum risk
yönetim sistemi ile kullanılması gereken ilaçları da bu listeye dahil edebilir.
(9) Ruhsatlı veya ruhsat başvurusu olan bir ilacın yarar/risk dengesini etkileyen bir hususun
ortaya çıkmasıhalinde, ruhsat veya başvuru sahibine risk yönetim sistemini sunma zorunluluğu getirebilir.
(10) Risk yönetim planında yapılan güncellemeleri değerlendirir, riski en aza indirmeye yönelik tedbirlerin
sonuçlarını izler.
(11) Yarar/risk dengesini sürekli olarak değerlendirebilmek için, ruhsat sahibinden yarar/risk dengesinin
olumluluğunu koruduğunu gösteren verileri isteyebilir.
(12) Ruhsat sahibinden farmakovijilans sistem ana dosyasını sunmasını isteyebilir. Bu durumda dosyanın
birörneği yedi gün içinde Kuruma teslim edilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Ruhsat Başvurusu Sırasında Sunulması Gereken Farmakovijilansla İlgili Belgeler,
Farmakovijilans Sistemi Ana Dosyası
Ruhsat başvurusu sırasında sunulması gereken farmakovijilansla ilgili belgeler
MADDE 9 – (1) Başvuru sahibi, ruhsat başvurusu yaparken farmakovijilans sisteminin bir özetini
sunar.Farmakovijilans sisteminin özeti aşağıdakilerden oluşur:
a) Başvuru sahibinin farmakovijilans yetkilisi görevlendirdiğine dair belge.
b) Farmakovijilans yetkilisinin iletişim bilgileri.
c) Başvuru sahibinin farmakovijilansla ilgili görev ve sorumlulukları yerine getirmek üzere gerekli donanıma
sahip olduğuna ilişkin imzalı beyanı.
ç) İlacın farmakovijilans sistemi ana dosyasının bulunduğuna dair beyan.
(2) 22 nci maddenin yedinci fıkrasında belirtilen durumlarda başvuruyla birlikte risk yönetim planı sunulur.
Farmakovijilans sistemi ana dosyasının yapısı
MADDE 10 – (1) Farmakovijilans sistemi ana dosyasında yer alan bilgiler uygulanmakta
olan farmakovijilanssistemini eksiksiz ve doğru olarak yansıtır.
(2) Ruhsat sahibi, gereken durumlarda farklı kategorilerdeki ilaçlar için ayrı farmakovijilans sistemleri
uygulayabilir. Bu sistemlerin hepsi, ayrı birer farmakovijilans sistemi ana dosyasında tanımlanır.
Farmakovijilans sistemi ana dosyasının içeriği
MADDE 11 – (1) Farmakovijilans sistemi ana dosyası, asgari olarak bu maddede sayılan
unsurları kapsar.Farmakovijilans yetkilisine ait bilgiler;
a) Farmakovijilans yetkilisinin, farmakovijilansla ilgili görev ve sorumluluklara uyumu sağlamak, sürdürmek
ve geliştirmek üzere farmakovijilans sistemi üzerinde yeterli yetkiye sahip olduğunu gösteren sorumluluklarının
tanımı.
b) Farmakovijilans yetkilisinin mesleki özgeçmişi.
c) Farmakovijilans yetkilisinin iletişim bilgileri.
ç) Farmakovijilans yetkilisinin yokluğunda uygulanacak vekalet düzenlemesinin detayları.
(2) Ruhsat sahibinin teşkilat yapısının tanımı ve bireysel olgu güvenlilik raporlarının toplanması,
değerlendirilmesi, güvenlilik veri tabanına olguların girilmesi, periyodik yarar/risk değerlendirme raporlarının
düzenlenmesi, sinyallerin tespit edilmesi ve analizi, risk yönetim planının yönetimi, ruhsat öncesi ve
sonrasıçalışmaların yönetimi, güvenlilik nedeniyle yapılan değişikliklerin yönetilmesi
gibi farmakovijilans faaliyetlerinin yürütüldüğü yerlerin listesi.
(3) Güvenlilik bilgilerinin alınması, derlenmesi, kaydedilmesi ve bildirilmesi için kullanılan
bilgisayarlısistemlerin ve veri tabanlarının bulunduğu yerler, işlevleri ve bunlara ilişkin sorumlulukların tanımı ile bu
sistemlerin amaca uygunluklarına ilişkin değerlendirme.
(4) Veri işleme ve kayıt süreçleri ile aşağıdaki farmakovijilans faaliyetlerinde kullanılan süreçlerin tanımı;
a) İlaçların yarar/risk dengesinin sürekli izlenmesi, bu izlem sürecinin sonuçları ve gerekli tedbirleri alırken
izlenen karar süreci.
b) Risk yönetim sistemlerinin ve riski en aza indirmek için alınan tedbirlerin sonuçlarının izlenmesi.
c) Bireysel olgu güvenlilik raporlarının toplanması, değerlendirilmesi ve raporlanması.
ç) Periyodik yarar/risk değerlendirme raporlarının yazılması ve sunulması.
d) Güvenlilik sorunları ile kısa ürün bilgilerinde ve kullanma talimatında yapılan güvenlilikle ilgili
değişiklikler hakkında sağlık mesleği mensuplarının ve kamuoyunun bilgilendirilmesi.
(5) Farmakovijilans faaliyetleri yürütülürken uygulanan kalite sisteminin, aşağıdaki tüm unsurları da içeren
tanımı;
a) Farmakovijilans faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için oluşturulan teşkilat yapısının tanımı, personelin
niteliklerine ilişkin kayıtların yeri, eğitim sisteminin özet tanımı, eğitim dosyalarının yeri ve kritik süreçlere ilişkin
talimatlar da dahil olmak üzere 26 ncı maddede belirtilen insan kaynaklarının yönetim sürecinin açıklanması.
b) Farmakovijilans faaliyetlerinde kullanılan belgelerin yeri de dahil olmak üzere 28 inci maddede atıfta
bulunulan kayıt yönetim sisteminin tanımı.
c) Farmakovijilans sisteminin performansını izleme ve 27 nci maddenin gereklerine uymak için uygulanan
sistemin tanımı.
(6) Eğer varsa, sözleşmeli farmakovijilans hizmet kuruluşu aracılığıyla yürütülen faaliyetlerin ve hizmetlerin
tanımı.
Farmakovijilans sistemi ana dosyası ekinin içeriği
MADDE 12 – (1) Farmakovijilans sistemi ana dosyasının aşağıdaki belgeleri içeren bir eki bulunur:
a) Farmakovijilans sistemi ana dosyasının kapsadığı ilaçların listesi; ilacın adı, etkin madde veya maddelerin
uluslararası ve mülkiyete konu olmayan adı (INN) ve ruhsatın geçerli olduğu devletlerin adları.
b) 27 nci maddenin birinci fıkrasının gereklerini yerine getirmek amacıyla oluşturulan yazılı kural ve
süreçlerin listesi.
c) Sözleşmeli farmakovijilans hizmet kuruluşu ile arasındaki sözleşmelerin ilgili ilaçlar ve belgeleri de içeren
bir listesi.
ç) Planlanan ve tamamlanan tüm yoklamaların listesi.
d) Varsa, aynı ruhsat sahibine ait diğer farmakovijilans sistemi ana dosyalarının listesi.
e) Elektronik kayıt defteri.
Ana dosyanın güncel tutulmasının sağlanması
MADDE 13 – (1) Ruhsat sahibi, farmakovijilans sistemi ana dosyasının güncel kalmasını sağlar ve
gerektiğinde, edinilen deneyimleri, teknik ve bilimsel ilerlemeleri ve mevzuatta yapılan değişiklikleri dikkate alarak
revize eder.
(2) Farmakovijilans sistemi ana dosyası ve ekinin üzerine ruhsat sahibi tarafından son güncellendiği tarih
belirtilerek her güncelleme için bir numara verilir.
(3) Farmakovijilans süreçlerinden sapma meydana geldiğinde, bu sapmanın etkisi ve nasıl yönetildiği,
sapmaçözülene değin farmakovijilans sistemi ana dosyasında belgelenir.
Farmakovijilans sistemi ana dosyasında bulunan belgelerin şekli
MADDE 14 – (1) Farmakovijilans sistemi ana dosyasındaki belgeler noksansız ve okunaklı şekilde olur.
Gereken durumlarda, bilgiler çizelge ya da akış şeması şeklinde sunulabilir. Belgelere doğru ve hızlı bir biçimde
erişilebilmesini sağlamak için tüm belgelerin dizini çıkartılır ve bunlar arşivlenir.
(2) Farmakovijilans sistemi ana dosyasının detayları ve içerdiği belgeler, ilgili kılavuzda tanımlanan sisteme
uygun olarak modüller halinde sunulabilir.
(3) Saklamak için kullanılan elektronik ortamın zaman içerisinde okunabilirliğini koruması ve yoklama ile
denetlemelerde açıkça düzenlenmiş yazılı bir suretinin üretilebilir olması koşuluyla, farmakovijilans sistemi ana
dosyasıelektronik olarak tutulabilir.
(4) Ruhsat sahibi, son beş yıl zarfında farmakovijilans sistemi ana dosyasının içeriğinde yapılan tüm
değişiklikleri, 12 nci madde ve 11 inci maddenin birinci fıkrasının (b), (c), (ç) bentlerinde belirtilen bilgiler dışında,
elektronik kayıt defterine kaydeder. Ruhsat sahibi, değişikliğin tarihini, değişiklikten sorumlu olan kişinin adını ve
gerekiyorsa değişiklik nedenini elektronik kayıt defterinde belirtir.
Farmakovijilans sistemi ana dosyasının erişilebilirliği ve konumu
MADDE 15 – (1) Farmakovijilans sistemi ana dosyası farmakovijilans faaliyetlerinin yürütüldüğü yerde
bulunur.
(2) Ruhsat sahibi, farmakovijilans yetkilisinin farmakovijilans sistemi ana dosyasına sürekli erişimi
olmasınısağlar.
(3) Farmakovijilans sistemi ana dosyası, tutulduğu yerde her an denetime açıktır.
(4) Farmakovijilans sistemi ana dosyasının 14 üncü maddenin üçüncü fıkrası uyarınca elektronik olarak
tutulduğu hallerde de doğrudan erişilebilir olması gerekir.
(5) Kurum, ruhsat sahibinden kayıt defterini düzenli aralıklarla sunmasını isteyebilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Şüpheli Advers Reaksiyon Raporları
Şüpheli advers reaksiyon raporlarının içeriği
MADDE 16 – (1) Şüpheli advers reaksiyon raporlarının TÜFAM’a bildirilmesinde TÜFAM bildirim formu
kullanılır.
(2) Ruhsat sahipleri, advers reaksiyon raporlarının mümkün olduğunca noksansız olmasını sağlar, bu
raporlarıve bunların güncellemelerini doğru ve güvenilir bir biçimde TÜFAM’a iletir. Bildirimlerde asgari olarak
tanımlanabilir bir raportör, tanımlanabilir bir hasta, şüpheli bir advers reaksiyon ve şüpheli bir ilaç yer alır.
(3) Ruhsat sahipleri, advers reaksiyon raporlarına ilişkin takip bilgilerini almak için gerekli detayları kaydeder.
Raporların takipleri yeterli şekilde belgelenir.
(4) Ruhsat sahipleri, şüpheli advers reaksiyonları bildirirken her olguya ait aşağıdakileri de içeren mevcut tüm
bilgileri verir:
a) Raporun türü, tarihi ve olgu referans numarası, raporun kaynaktan alındığı ilk tarih ve son bilgi alınan tarih,
varsa diğer ek belgeler.
b) Raportörün adresi ve mesleki bilgilerini içeren profesyonel vasıfları.
c) Hastanın reaksiyon ortaya çıktığı tarihteki yaşı, yaş grubu, ağırlığı, boyu ya da cinsiyeti, eğer reaksiyon
fetüste geliştiyse, annenin son menstürasyon tarihi ve/veya maruziyet anındaki gestasyon dönemi,
fetüsün gestasyonyaşını da içeren, hastayı ve ebeveyn-çocuk raporu ise ayrıca ebeveyni de tanımlayan bilgiler.
ç) İlgili tıbbi öykü ve eşlik eden tıbbi durumlar.
d) Advers reaksiyonun gelişmesiyle ilgili olduğundan şüphelenilen ilaç veya ilaçların adları ve etkileşen ilaçlar
ya da adı bilinmiyorsa, etkin maddesinin adı ve ilacı tanımlamaya yardımcı olacak diğer özellikleri ve bu çerçevede
ruhsat sahibinin adı, ilacın farmasötik şekli ve uygulama yolları, kullanıldığı endikasyonları, uygulanan doz,
uygulamanın başlangıç ve bitiş tarihi, advers reaksiyon ortaya çıktıktan sonra ilaca ilişkin alınan tedbirler, ilacı kesme
ve ilaca tekrar başlama işlemlerinin etkisi.
e) Kullanılan ilacın kalitesi ile ilgili bir sorundan şüphe ediliyor ise, şüphe edilen ilacın seri numarası ve son
kullanma tarihi ile birlikte kalite sorunu.
f) Plazma kaynaklı biyolojik ürünler ve aşıların seri numaraları.
g) Advers reaksiyonun oluşumuyla ilgili olduğu şüphesi bulunmayan eşzamanlı olarak kullanılan ilaçlar ve
hastaya veya ebeveynine geçmişte uygulanmış ilgili tıbbi tedaviler.
ğ) Şüpheli advers reaksiyonların başlangıç ve bitiş tarihleri ya da şüpheli advers reaksiyonların süresi,
ciddiyeti ve en son gözlem tarihindeki sonucu, şüpheli ilacın uygulanması ile advers reaksiyonun gelişmesi arasında
geçen süre, ilk raportörün reaksiyonu/reaksiyonları tanımlamak için kullandığı kendi sözleri ya da kısa ifadeler.
h) Advers reaksiyon ile ilişkili test ve işlemlerin sonuçları.
ı) Eğer hasta ölmüşse, ölüm tarihi ve varsa otopsi sonucu ile birlikte ölüm nedeni.
i) Ciddi advers reaksiyonlar için, hastanın klinik seyrini de içine alan deneyimlerin, tedavi
tedbirlerinin,sonlanımın ve edinilen takip bilgilerinin kronolojisine uygun olarak mantıklı bir zaman sıralamasıyla
anlatımı.
j) Advers reaksiyon raporunu iptal etme ya da değişiklik yapma nedenleri.
Literatür bildirimleri
MADDE 17 – (1) Ruhsat sahibi, ülkemizde meydana gelen advers ilaç reaksiyonlarına ilişkin yayımlanan
ulusal ya da uluslararası makalelerin bir suretini ve Türkçe dışında bir dilde yayımlananlar için
Türkçe özetlerini TÜFAM’asunar. TÜFAM’ın talepte bulunması halinde makalenin Türkçeye tam çevirisini sunar.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Periyodik Yarar/Risk Değerlendirme Raporu
Periyodik yarar/risk değerlendirme raporunun içeriği
MADDE 18 – (1) Periyodik yarar/risk değerlendirme raporu ilacın endikasyon dışı kullanımı ile ilgili veriler
ve klinik araştırmalardan elde edilen veriler de dahil olmak üzere yararlarına ve risklerine ilişkin mevcut tüm verileri
temel alır ve son periyodik yarar/risk değerlendirme raporunun veri kilitleme noktasından bu yana ortaya çıkan yeni
bilgilere odaklanarak yarar/risk dengesinin bilimsel değerlendirmesini içerir.
(2) Periyodik yarar/risk değerlendirme raporunda, satış hacmi ve reçete sayısına ilişkin eldeki tüm verileri
içerecek şekilde, ilaca maruz kalan popülasyona ilişkin doğru bir tahmin sunulur. Maruziyet tahminiyle birlikte gerçek
kullanıma ilişkin olarak nitel ve nicel bir analiz de sunulur ve bu analizde, uygun olduğu hallerde gerçek kullanımın
belirtilen kullanımdan ne ölçüde farklı olduğu ruhsat sahibinin elinde bulunan veriler ışığında tartışılır ve
gözlemselçalışmaların ya da ilaç kullanım çalışmalarının bulguları paylaşılır.
(3) Periyodik yarar/risk değerlendirme raporu, yarar/risk değerlendirmesi ile ilişkili olarak riski en aza indirme
faaliyetlerinin etkililik değerlendirme sonuçlarını içerir.
(4) Ruhsat sahiplerinin, bireysel olguların sistemli bir biçimde detaylandırılmış listelerine ve olgu
anlatımlarına periyodik yarar/risk değerlendirme raporlarında yer vermesi gerekli değildir. Ancak bir sinyal ya da
güvenlilik sorununa ilişkin olarak gerçekleştirilecek bilimsel analiz için gerekli olduğunda, ilgili risk değerlendirme
bölümünde olgu anlatımlarına yer verilir.
(5) Ruhsat sahibi, kümülatif güvenlilik verilerine ilişkin değerlendirmeyi ve yarar/risk analizini temel alarak
periyodik yarar/risk değerlendirme raporuna konu olan ilaçların onaylı kısa ürün bilgileri üzerindeki etkileri de dahil
olmak üzere herhangi bir değişikliğe ve/veya aksiyona gerek olup olmadığına ilişkin sonuçları periyodik yarar/risk
değerlendirme raporunda belirtir.
(6) Kurum tarafından aksi bildirilmedikçe, aynı etkin maddeyi içeren ve tek ruhsat sahibi adına
ruhsatlandırılmıştüm ilaçlar için tek bir periyodik yarar/risk değerlendirme raporu hazırlar. Periyodik yarar/risk
değerlendirme raporu, farklı bir isim altında ve ayrı süreçlerle ruhsatlandırılmış olup olmadığına bakılmaksızın,
tüm endikasyonları, uygulama yollarını, dozaj şekillerini ve doz rejimlerini kapsar. İlgili olduğunda, belli
bir endikasyon, dozaj şekli, uygulama yolu ya da doz rejimine ait veriler periyodik yarar/risk değerlendirme raporunun
ayrı bir bölümünde sunulur ve tüm güvenlilik sorunları buna uygun olarak ele alınır.
(7) Periyodik yarar/risk değerlendirme raporuna konu olan madde, sabit doz kombinasyonu olan bir ilacın
bileşeni olarak da ruhsatlandırılmışsa, aynı ruhsat sahibi adına ruhsatlandırılmış etkin madde kombinasyonları için,
kombinasyonda yer alan diğer maddelere çapraz atıfta bulunularak her etkin maddeye özgü ayrı ayrı periyodik
yarar/risk değerlendirme raporu sunulur ya da kombinasyona ait veriler tek maddeye ait periyodik yarar/risk
değerlendirme raporlarından birinde sunulur.
(8) Periyodik yarar/risk değerlendirme raporu Ek 1’de verilen formata uygun olarak hazırlanır.
ALTINCI BÖLÜM
Risk Yönetim Planları
Risk yönetim planının formatı ve içeriği
MADDE 19 – (1) Ruhsat sahibi tarafından oluşturulan risk yönetim planı aşağıdaki hususları içerir:
a) İlgili ilaçların güvenlilik profillerinin tanımı.
b) İlgili ilaçların güvenlilik profilinin daha detaylı tanımlanmasını sağlayacak göstergelerin belirlenmesi.
c) İlaçla ilişkilendirilen riskleri önlemeye ya da en aza indirmeye yönelik tedbirlerin, söz konusu tedbirlerin
etkililik değerlendirmesini de içerecek şekilde belgelenmesi.
(2) Aynı etkin maddeyi içeren ve aynı ruhsat sahibine ait ilaçlar, uygun olduğunda, aynı risk yönetim planına
tabi olabilir.
(3) Risk yönetim planında ruhsat sonrası çalışmalara atıfta bulunuluyorsa, bu çalışmaların ruhsat sahibi
tarafından gönüllü olarak mı yoksa yetkili otoritelerin kendisine yüklediği yükümlülükler gereği mi başlatıldığı,
yönetildiği ya da finanse edildiği belirtilir. Ruhsat sonrası tüm yükümlülükler, risk yönetim planının özetinde bu
yükümlülükleri yerine getirme takvimiyle birlikte liste halinde belirtilir.
(4) Risk yönetim planı Ek 2’de verilen formata uygun olarak hazırlanır.
Risk yönetim planının güncellenmesi
MADDE 20 – (1) Ruhsat sahibi, risk yönetim planını güncellediğinde, risk yönetim planının
güncellenmişhaline ayrı bir versiyon numarası ve tarih vererek Kuruma sunar.
YEDİNCİ BÖLÜM
Kuruma Yapılacak Bildirimler ve Bildirimlerin Değerlendirilmesi
Sağlık mesleği mensuplarının yapacağı bildirimler
MADDE 21 – (1) Sağlık mesleği mensupları, ilaç kullanımı ile ortaya çıkan ve ilaca bağlı olabileceği
düşünülenadvers reaksiyonları, doğrudan veya görev yaptıkları sağlık kuruluşlarındaki farmakovijilans irtibat
noktası aracılığı ile on beş gün içinde TÜFAM’a bildirirler.
Ruhsat sahibinin bildirimi
MADDE 22 – (1) İlaca ilişkin Türkiye’de veya ilacın pazarlandığı herhangi bir ülkede hastalar veya sağlık
mesleği mensupları tarafından spontan olarak bildirilmiş veya ruhsatlandırma sonrası güvenlilik çalışması sırasında
meydana gelmiş olan tüm şüpheli advers reaksiyonlara dair ayrıntılı kayıtları tutar ve arşivler.
(2) Türkiye’de meydana gelen tüm şüpheli ciddi advers reaksiyonları söz konusu bilginin alınmasını takiben
on beş gün içerisinde TÜFAM’a bildirir. Ayrıca bu raporlara ilişkin takip bilgilerini toplar ve on beş gün
içerisindeTÜFAM’a iletir.
(3) İlacın pazarlandığı diğer ülkelerden kendisine ulaşan bildirimler, ilacın bilinen yarar/risk dengesini
değiştiriyor ise söz konusu bilginin alınmasını takiben derhal TÜFAM’a bildirir.
(4) Ülkemize ait verileri de içeren tüm bilimsel ve tıbbi literatürü, şüpheli advers reaksiyon olgu
raporlarıaçısından önemli bir bilgi kaynağı olması nedeniyle izler ve Türkiye’de meydana gelen tüm
ciddi advers reaksiyonları on beş gün içerisinde TÜFAM’a bildirir.
(5) Şüpheli advers reaksiyon raporlarının bilimsel değerlendirmesi için gerçek ve doğrulanabilir veriler elde
etmek üzere yöntemler geliştirir.
(6) Enfeksiyon ajanının ilaç aracılığı ile bulaştığı şüphesi varsa söz konusu bilginin alınmasını takiben derhal
Kuruma bildirir.
(7) Ruhsat sahibi;
a) Yeni bir etkin madde içeren ilaçlar, biyoteknolojik ilaçlar, biyobenzer ilaçlar ve orijinal ilaç için ilave
riskminimizasyonu etkinliklerinin gerekliliği tespit edilmiş jenerik ilaçların ruhsat başvurusu sırasında,
b) Biyoteknolojik kaynaklı veya biyobenzer ruhsatlı ilaçlar için yeni üretim işlemi kullanılması durumunda,
c) Ruhsat öncesi veya ruhsat sonrası Kurum tarafından istenmesi halinde,
ç) Bir ilacın yaşam döngüsünün herhangi bir evresinde tespit edilen bir güvenlilik sorunu olduğunda,
başvuru/ruhsat sahibinin girişimiyle,
risk yönetim planı sunar.
(8) Periyodik yarar/risk değerlendirme raporlarını Türkiye’de ruhsat almasını takiben iki yıl boyunca altı ayda
bir, sonraki iki yıl için yılda bir kez, ayrıca ruhsat geçerlilik süresinin uzatılmasından sonra üç yılda bir hazırlar ve
Kurumun talebi halinde derhal sunar.
(9) Periyodik yarar/risk değerlendirme raporlarını ilaç piyasaya çıktıktan 18 ay sonra veya ilacı kullanan hasta
sayısı 10.000’e ulaştığı zaman ve ayrıca ruhsat geçerlilik süresinin uzatılması sırasında Kuruma sunar.
(10) Kurum tarafından daha önce ruhsatlandırılan bir ilaç için ruhsat sahibi değişikliği
yapıldığındafarmakovijilans verilerinin sunum periyotları ilk ruhsat tarihi esas alınarak devam eder.
(11) Periyodik yarar/risk değerlendirme raporlarını hazırlamak suretiyle ilaçlarının güvenliliğini düzenli olarak
değerlendirmeye devam eder ve yarar/risk profili ya da kısa ürün bilgisi/kullanma talimatını etkileyen yeni güvenlilik
bilgileri için Kuruma varyasyon başvurusunda bulunur.
(12) İlaçlarının kullanımıyla ilgili farmakovijilans endişelerine dair bilgileri kamuoyuna açıklayacağı zaman
Kurumu önceden veya eş zamanlı olarak bilgilendirir. Ruhsat sahibi, bu bilgilerin doğruluğunu ve
yanıltıcı olmamasınıgaranti eder.
Kurum tarafından yapılacak değerlendirme
MADDE 23 – (1) Kurum, ruhsat sahibinden aşağıdaki yükümlülükleri yerine getirmesini isteyebilir. Bu
durumda 13/4/2013 tarihli ve 28617 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Klinik Araştırmalar Hakkında Yönetmelik
hükümleri esas alınır.
a) Ruhsatlı bir ilacın risklerine ilişkin endişeler olması halinde ruhsatlandırma sonrası güvenlilik çalışmasının
yapılması, birden çok ilaç hakkında benzer endişeler duyulması halinde ruhsat sahipleri tarafından bu çalışmanın
ortaklaşa yapılması.
b) Hastalığa ilişkin anlayışın veya klinik metodolojinin daha önceki etkililik değerlendirmelerinin
anlamlı şekilde tekrar gözden geçirilmesi gerektiğini göstermesi halinde ruhsatlandırma sonrası etkililik çalışmasının
yapılması.
(2) Kurum farmakovijilans sistemi vasıtasıyla tüm verileri bilimsel olarak değerlendirir, riski en aza indirme
veönleme seçeneklerini dikkate alır.
(3) Kurum, ruhsatlı ilaçlarla ilgili olarak aşağıdaki hususları dikkate alır:
a) Risk yönetim planı kapsamında, riski en aza indirmeye yönelik tedbirlerin sonuçlarını izlemek.
b) Risk yönetim sisteminde yapılan güncellemeleri değerlendirmek.
c) Yeni risklerin olup olmadığını veya bu risklerin değişip değişmediğini ya da bu risklerin yarar/risk
dengesiüzerinde etkisi olup olmadığını tespit etmek üzere periyodik yarar/risk değerlendirme raporu da dahil gerekli
değerlendirmeleri yapmak.
(4) Kurum ve ruhsat sahibi, yeni risklerin meydana gelmesi halinde veya yarar/risk dengesinde değişiklik
olmasıdurumunda birbirlerini bilgilendirir.
Değerlendirme sonrası yapılacak işlemler
MADDE 24 – (1) Yapılan değerlendirmenin ardından Kurum farmakovijilansla ilgili durumlarda aşağıdaki
işlemlerden uygun olanları başlatır ve bunu ruhsat sahibine bildirir:
a) Ruhsatlandırma sonrası güvenlilik çalışması yapılması.
b) Riski en aza indirecek tedbirlerin uygulanması.
c) Ruhsatın askıya alınması, iptali veya ruhsatın geçerlilik süresinin uzatılmasının reddi.
ç) İlaç tedariğinin yasaklanması.
d) Yeni kontrendikasyon ilavesi, önerilen dozun azaltılması ve endikasyon kısıtlaması gibi ilaç bilgilerinde
değişiklik.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Farmakovijilans Faaliyetlerinin Yürütülmesi için Kullanılacak
Kalite Sistemlerine İlişkin Gereklilikler
Kalite sistemine ilişkin genel esaslar
MADDE 25 – (1) Ruhsat sahipleri, kendi farmakovijilans faaliyetlerinin ifasına yönelik olarak yeterli ve etkili
bir kalite sistemi kullanır.
(2) Kalite sistemi; teşkilat yapısını, sorumlulukları, işlemleri, süreç ve kaynakları, kaynakların uygun
yönetimini, uyum yönetimini ve kayıt yönetimini kapsar.
(3) Kalite sistemi, aşağıdaki faaliyetlerin tümünü temel alır:
a) Yapıların oluşturulması, bütünleşik ve tutarlı süreçlerin planlanmasını içeren kalite planlaması.
b) Görev ve sorumlulukların kalite gerekliliklerine uygun olarak yürütülmesini içeren kaliteye uyum.
c) Yapı ve süreçlerin ne kadar etkili bir biçimde oluşturulduğunun ve süreçlerin ne kadar etkili bir biçimde
yürütüldüğünün izlenmesi ve değerlendirilmesini içeren kalite kontrol ve güvence.
ç) Gerektiğinde yapı ve süreçlerin düzeltilmesi ve iyileştirilmesini içeren kalite iyileştirmeleri.
(4) Kalite sistemi için benimsenen tüm unsurlar, gereklilikler ve hükümler, kaliteye ilişkin kalite planı, kalite
el kitabı ve kalite kayıtları gibi yazılı politika ve usuller halinde sistemli ve düzenli bir biçimde belgelenir.
İnsan kaynakları yönetimi
MADDE 26 – (1) Ruhsat sahibi, farmakovijilans faaliyetlerinin yürütülmesi için, uygun niteliklere ve eğitime
sahip yetkin bir kadro oluşturur. Ruhsat sahibi, farmakovijilans yetkilisinin farmakovijilans faaliyetlerinin yürütülmesi
için yeterli teorik ve pratik bilgiye sahip olmasını sağlar.
(2) Farmakovijilans yetkilisi de dahil olmak üzere, yönetim ve kontrol kadrosunun iş tanımları yapılır. Bu
kişiler arasındaki hiyerarşi ilişkisi teşkilat şemasında belirtilir. Ruhsat sahibi, farmakovijilans yetkilisinin kalite
sisteminin performansını ve farmakovijilans faaliyetlerini yönlendirmesi için yeterli yetkiye sahip olmasını sağlar.
(3) Farmakovijilans faaliyetlerinin yürütülmesinde rol oynayan tüm personele rol ve sorumluluklarıyla ilgili
olarak göreve başlarken ve sonrasında sürekli olarak eğitim verilir. Ruhsat sahibi, personelinin yetkinliklerini
belgelemek, sürdürmek ve geliştirmek için eğitim planlarını ve kayıtları muhafaza eder ve yoklama ve denetlemeler
sırasında hazır bulundurur.
(4) Ruhsat sahibi, iş sürekliliği de dahil olmak üzere acil durumlarda kullanılacak süreçlere uygun talimatlar
hazırlar.
Uyum yönetimi
MADDE 27 – (1) Ruhsat sahibi, aşağıdaki hedeflerin tümüne ulaşılmasını sağlamak amacıyla özgün kalite
sistemi süreçleri uygular.
a) Farmakovijilans verilerinin sürekli izlenmesi, riski en aza indirme ve önleme seçeneklerinin incelenmesi ve
gerekli tedbirlerin alınması.
b) İlaçların riskleriyle ilgili tüm bilgilerin bilimsel değerlendirmeye tabi tutulması.
c) Ciddi advers reaksiyonlara ilişkin doğru ve doğrulanabilir verilerin 22 nci maddenin ikinci, üçüncü ve
dördüncü fıkralarında belirtilen sürelerde TÜFAM’a sunulması.
ç) Mükerrer sunumların önlenmesine ve sinyallerin doğrulanmasına yönelik süreçler de dahil olmak üzere
ilaçların risklerine ilişkin sunulan bilgilerin kalitesinin, bütünlüğünün ve noksansızlığının sağlanması.
d) Kurum ile etkili iletişim içerisinde olması ve bu kapsamda yeni riskler ve risklerdeki
değişiklikler,farmakovijilans sistemi ana dosyası, risk yönetim sistemleri, riski en aza indirmeye yönelik tedbirler,
periyodik yarar/risk değerlendirme raporları, düzeltici ve önleyici tedbirler ve ruhsatlandırma sonrası çalışmalar
hakkında iletişimde bulunması.
e) Bilimsel verilerin ve Kurumun internet sayfasında yayımlanan bilgilerin sürekli takip edilerek
ilaç bilgilerinin güncellenmesi.
f) İlgili güvenlilik bilgilerinin sağlık mesleği mensuplarına ve hastalara uygun yollarla duyurulması.
(2) Farmakovijilans yükümlükleri için ruhsat sahibi tarafından sözleşmeli farmakovijilans hizmet kuruluşunun
görevlendirilmesi durumunda da, söz konusu görevler için etkili bir kalite sisteminin uygulanmasını sağlama
sorumluluğu ruhsat sahibine aittir.
Kayıt yönetimi ve verilerin saklanması
MADDE 28 – (1) Ruhsat sahipleri tüm farmakovijilans faaliyetlerinin kaydını tutar ve kayıtların, söz konusu
bilgilerin doğru bildirilmesini, yorumlanmasını ve doğrulanmalarını mümkün kılacak şekilde saklanmasını sağlar.
(2) Ruhsat sahipleri, farmakovijilans faaliyetlerinde kullanılan tüm belgeler için, gerektiğinde bu belgelere
tekrar erişebilmeyi garanti eden ve bununla birlikte güvenlilik sorunlarının incelenmesi için alınan tedbirlerin
izlenmesini, bu incelemelere ilişkin zamanlamaların ve güvenlilik sorunlarıyla ilgili alınan kararların, tarihleri ve karar
verme süreciyle birlikte takibini sağlayan bir kayıt yönetim sistemi uygular.
(3) Ruhsat sahipleri, advers reaksiyon raporlarının geriye dönük izlenebilirliğini ve takibini mümkün kılan
mekanizmalar oluşturur.
(4) Ruhsat sahibi, farmakovijilans sistemi ana dosyasında tanımlanan sisteme resmen son verilmesinin
ardından 11 inci maddede belirtilen unsurların en az beş yıl süreyle muhafaza edilmesi için gerekli düzenlemeleri
yapar. İlaçlarla ilgili farmakovijilans verileri ve belgeleri, ilacın ruhsatı geçerliliğini koruduğu sürece ve ruhsat
geçerliliği sona erdikten sonra en az 10 yıl süreyle muhafaza edilir.
Yoklama
MADDE 29 – (1) Kalite sisteminin, 25, 26, 27 ve 28 inci maddelerin gereklerine uygunluğundan emin olmak
ve etkinliğini tespit etmek amacıyla, düzenli aralıklarla riske dayalı yoklamalardan geçirilir. Bu yoklamalar,
yoklamaya konu olan iş ve süreçlerle doğrudan bağlantısı ve sorumluluğu olmayan kişiler tarafından gerçekleştirilir.
(2) Tespit edilen noksanlıklara ilişkin takip yoklaması da dahil olmak üzere gerektiğinde düzeltici aksiyonlar
gerçekleştirilir. Yoklama raporu, ilgili konulardan sorumlu yönetim birimine iletilir. Yoklama ve takip yoklamalarının
tarihleri ve sonuçları belgelenir.
DOKUZUNCU BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Endikasyon dışı kullanım ve mesleki maruziyet
MADDE 30 – (1) Kurum tarafından endikasyon dışı kullanımına izin verilen ve şahsi tedavi amacıyla
kullanılan ilaçların advers reaksiyonlarının ve mesleki maruziyetle ilişkilendirilen advers ilaç reaksiyonların bildirimi
bu Yönetmelik hükümlerine göre yapılır. Gerekli durumlarda Kurum tarafından risk yönetimi uygulanması istenir.
Gizlilik
MADDE 31 – (1) Kuruma yapılan bildirimlerde, hastanın ve bildirimde bulunan sağlık mesleği mensubunun
kimliği, adresi Kurum tarafından gizli tutulur. Bu kişilerin rızası olmaksızın bu bilgiler hiçbir amaçla TÜFAM
personeli dışındaki kişilere açıklanamaz. Ruhsat sahipleri, sağlık kurum ve kuruluşları ile sağlık mesleği
mensupları da aynı gizlilik esaslarına uyar.
Denetim
MADDE 32 – (1) Ruhsat sahibi, sağlık kurum ve kuruluşları, sözleşmeli farmakovijilans hizmet kuruluşları ve
ilgili diğer kuruluşlar bu Yönetmelik kapsamındaki faaliyetleri yönünden Kurum tarafından denetlenir.
(2) Kurum, başvuru sahibinin farmakovijilans sistemini doğru ve başarıyla uyguladığını teyit etmek amacıyla
ruhsatlandırma öncesi denetim yapabilir.
(3) Bu maddede belirtilen kurum ve kuruluşlar, denetim faaliyetlerinin uygun bir şekilde yürütülmesini
sağlamak için gerekli tedbirleri alır. Denetim sırasında konu ile ilgili her türlü bilgi ve belgeyi temin eder ve sunar.
(4) Denetim, ilgili kılavuz hükümlerine göre yürütülür.
İdari yaptırım
MADDE 33 – (1) Kurum tarafından yapılan incelemeler ve denetimler sonucunda; bu Yönetmelik
hükümlerine aykırılığın tespit edilmesi durumunda Kurum, ruhsat sahibine aykırılığın niteliğine göre on beş gün
ile üç ay arasında bir süre verir. Verilen bu süre içerisinde aykırılığın giderilmemesi halinde bu durum giderilinceye
kadar ruhsat askıya alınır ve gerekçesiyle birlikte Kurumun internet sitesinde ilan edilir.
(2) Sağlık kurum ve kuruluşlarında denetimler sonucunda tespit edilen eksiklikler, Kurum
talimatlarıdoğrultusunda giderilir.
Kılavuz
MADDE 34 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması için açıklayıcı ve yol gösterici kılavuzlar Kurum tarafından
yayımlanır.
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
MADDE 35 – (1) 22/3/2005 tarihli ve 25763 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Beşeri Tıbbi Ürünlerin
Güvenliğinin İzlenmesi ve Değerlendirilmesi Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
Ek izleme listesine alınacak ruhsatlı ilaçların geçiş süreci
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin 8 inci maddesinin sekizinci fıkrası gereği ek izleme listesine
alınan ruhsatlı ilaçlar, listenin Kurum tarafından ilan edildiği tarihten itibaren altı ay içerisinde 5 inci maddenin
dokuzuncu fıkrası hükümlerine uygun hale getirilir.
Yürürlük
MADDE 36 – (1) Bu Yönetmeliğin;
a) 5 inci maddesinin beşinci fıkrasının (e) bendi yayımı tarihinden bir yıl sonra,
b) 8 inci maddesinin sekizinci fıkrası yayımı tarihinden üç ay sonra,
c) Diğer maddeleri yayımı tarihinde,
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 37 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Başkanı yürütür.
Ek 1
Periyodik Yarar/Risk Değerlendirme Raporu
Periyodik Yarar/Risk Değerlendirme Raporu aşağıdaki modüllerden oluşur:
I. Bölüm: İmzalı başlık sayfası.
II. Bölüm: İdari Özet.
III. Bölüm: İçindekiler tablosu.
1. Giriş.
2. Dünyadaki ruhsat durumu.
3. Güvenlilik nedeniyle bildirim döneminde alınan tedbirler.
4. Referans güvenlilik bilgilerindeki değişiklikler.
5. Tahmin edilen maruziyet miktarı ve kullanım kalıpları.
5.1 Klinik çalışmalardaki kümülatif maruziyet.
5.2 Pazarlama sonrası kümülatif ve bildirim dönemine ait hasta maruziyeti.
6. Özet cetvel verileri.
6.1 Referans bilgiler.
6.2 Klinik çalışma kaynaklı ciddi advers olaylara ait kümülatif özet cetveller.
6.3 Pazarlama sonrası veri kaynaklarına ait kümülatif ve bildirim dönemine ait özet cetveller.
7. Bildirim dönemi içinde klinik çalışmalardan elde edilen önemli bulguların özetleri.
7.1 Tamamlanan klinik çalışmalar.
7.2 Devam eden klinik çalışmalar.
7.3 Uzun süreli takip.
7.4 İlacın farklı terapötik alanda kullanımı
7.5 Sabit kombinasyon tedavilerine ilişkin yeni güvenlilik verileri.
8. Girişimsel olmayan çalışmalara ait bulgular.
9. Diğer klinik çalışmalardan ve kaynaklardan edinilen bilgiler.
10. Klinik dışı veriler.
11. Literatür.
12. Diğer periyodik raporlar.
13. Kontrollü klinik çalışmalarda tespit edilen etkisizlik durumları.
14. Son dakika bilgileri.
15. Yeni, devam eden ve kapanışı yapılmış sinyallerin genel özeti.
16. Sinyal ve risk değerlendirmesi.
16.1 Güvenlilik sorunlarının özeti.
16.2 Sinyal değerlendirmesi.
16.3 Risklerin ve yeni bilgilerin değerlendirmesi.
16.4 Risklerin tanımlanması.
16.5 Riski en aza indirme tedbirlerinin etkililiği (ilgili olduğunda).
17. Yarar değerlendirmesi.
17.1 Klinik araştırmalar sırasında ve pazarlama sonrası dönemde tespit edilen önemli temel
etkililik bilgileri.
17.2 Klinik araştırmalar sırasında ve pazarlama sonrası dönemde yeni tespit edilen etkililik
bilgileri.
17.3 Yararların tanımlanması.
18. Ruhsatlı endikasyonlara yönelik bütünleşik yarar/risk analizi.
18.1 Yarar/risk bağlamı (Tıbbi ihtiyaç ve önemli alternatifler).
18.2 Yarar/risk analizi değerlendirmesi.
19. Varılan sonuç ve tedbirler.
20. Periyodik yarar/risk değerlendirme raporunun ekleri.
Ek 2
Risk Yönetim Planları
Risk yönetim planının formatı
Risk yönetim planı aşağıdaki modüllerden oluşur:

Modül I: Endikasyonların ve hedef popülasyonların epidemiyolojisi.
Modül II: Güvenlilik spesifikasyonunun klinik dışı bölümü.
Modül III: Klinik araştırmalarda maruziyet.
Modül IV: Klinik araştırmalarda araştırılmayan popülasyon.
Modül V: Ruhsatlandırma sonrası deneyim.
Modül VI: Güvenlilik spesifikasyonuna ilişkin diğer sağlık otoriteleri tarafından istenen ilave
gereklilikler.
Modül VII: Tanımlanan ve potansiyel riskler.
Modül VIII: Güvenlilik sorunlarının özeti.
III. Bölüm: Farmakovijilans planı (ruhsatlandırma sonrası güvenlilik çalışmalarını da içerir).
IV. Bölüm: Ruhsatlandırma sonrası etkililik çalışması planları.
V. Bölüm: Riski en aza indirmek için alınan tedbirler (riski en aza indirme faaliyetlerinin etkililik
değerlendirmesini de içerir).
VI. Bölüm: Risk yönetim planının özeti.
VII. Bölüm: Ekler.